Openbare straatverlichting anders aanbesteden: lage kosten, hoge kwaliteit
Bij aanbestedingen voor openbare straatverlichting kijken gemeenten vaak eerst naar het soort product of zelfs specifieke merken die zij wensen. Vervolgens doen marktpartijen een aanbieding. Het kan ook anders: geen product of merk voorschrijven, maar alleen duidelijke randvoorwaarden stellen en marktpartijen in de volle breedte voorstellen laten doen. Dat biedt grote voordelen. De eerste gemeenten zetten deze stap, waaronder de gemeente Zwartewaterland. En dat is goed bevallen.
Een nieuwe koers
Voor de vervanging van bijna tweeduizend armaturen voor de openbare straatverlichting besloot de gemeente Zwartewaterland in 2017 het roer om te gooien. Traditioneel wordt in die gevallen vaak gewerkt met een RAW-bestek, waarin de gewenste oplossing precies wordt beschreven. Vaak geven gemeenten ook hun voorkeur aan voor een merk of type armatuur, hoewel dit voorschrijven bij aanbestedingen wettelijk niet is toegestaan tenzij gelijkwaardigheid wordt aangetoond.
Minder gekleurde aanbesteding straatverlichting
De gemeente Zwartewaterland wilde een veel opener aanbesteding houden, waaraan alle relevante partijen konden meedoen: leveranciers van armaturen, aannemers en bijvoorbeeld ook onderhoudsbedrijven. “Wij hadden vooraf geen voorkeur voor een merk, type of bepaald soort aanbieder. Wij wilden iedereen in de volle breedte een kans geven. Om zo de marktpartijen zelf de beste oplossing te laten aandragen”, zegt Klaas Beens, medewerker civiele techniek van de Gemeente Zwartewaterland.
Deze aanpak zorgt voor minder gekleurde aanbiedingen. Aannemers hebben zelf bijvoorbeeld vaak al een voorkeur of prijsafspraken met bepaalde leveranciers. Een aanbesteding met alleen aannemers geeft daardoor minder verrassende uitkomsten. Ook zijn de kosten van een opener aanbesteding lager. “Wanneer een leverancier wordt voorgeschreven, kost een armatuur al snel tientallen of zelfs honderden euro’s extra. Opener aanbesteden creëert marktwerking tussen leveranciers. Dat is er anders vaak niet”, zegt directeur John Vranken van NLI.
Spannende nieuwe stap
De nieuwe stap was voor de gemeente Zwartewaterland eerst wel spannend. “Je doet immers een uitvraag, maar weet vooraf niet wat je krijgt. Terwijl je natuurlijk wel een goed product en een goede oplossing wilt”, typeert Beens.
Bijgestaan door NLI is de aanbesteding voorbereid door heldere randvoorwaarden en beoordelingscriteria op te stellen om de gewenste kwaliteit te waarborgen. “Daarvoor moet je wel goed weten wat je vraagt. Als je teveel eisen stelt, kan bijna niemand daaraan voldoen. Dat is juist ook weer niet de bedoeling”, zegt Klaas Beens.
Criteria voor de nieuwe aanpak
De gemeente en NLI hebben samen de gewenste lichtprofielen geïnventariseerd en lichtwaarden bepaald voor drie percelen: voor armaturen op een hoogte van vier, zes en acht meter. De aanbiedingen zijn beoordeeld op basis van onder andere prijs, lichttechniek, duurzaamheid (total cost of ownership) en garantietermijn(en). Vijf jaar garantie was de minimale eis, maar een aanbieding scoorde extra punten bij een langere garantieperiode.
Uiteindelijk mochten de drie beste aanbieders per perceel een proefopstelling maken in een ‘gemiddelde’ straat. Hier heeft NLI proefmetingen gehouden op lichtwaarden en er is onder bewoners een enquête gehouden over hun voorkeur. Die uitkomst is ook meegewogen bij de eindbeoordeling. “Omwonenden reageerden daar positief op en hebben ook echt meegedaan. Dat was vooraf ook even afwachten”, aldus Beens.
Kostenbesparing en goede oplossing door aanbesteding
Uiteindelijk viel de keuze op de beste aanbieder per perceel en inmiddels zijn de eerste armaturen geplaatst door de gemeente. De nieuwe aanpak is de gemeente goed bevallen. Naast de kostenbesparing heeft deze aanbesteding ook een goede oplossing opgeleverd. “Wij hebben daarvoor de kennis, ervaring en het advies van de marktpartijen benut op basis van onze criteria. Dat is goed bevallen, bij ons en bij omwonenden. Ik zou het een volgende keer zeker weer zo aanbesteden. Wij hebben hier een goed gevoel aan overgehouden”, aldus Klaas Beens.
Ook in Slochteren en de gemeente Ommen hebben al vergelijkbare aanbestedingen plaatsgevonden, begeleid door NLI. Daar was echter ook de montage van armaturen opgenomen in de aanbesteding, waardoor de deelname wel voor minder verschillende partijen relevant was dan de nog bredere vraag in Zwartewaterland.
Meer weten over aanbesteden straatverlichting?
Wilt u meer weten over deze manier van aanbesteden of de rol van NLI? Stel uw vraag gerust direct en vrijblijvend aan John Vranken: john.vranken@nederlandslicht.nl
Directievoering bij aanbestedingen
Namens gemeenten verzorgt het NLI de directievoering bij de aanbesteding van projecten voor straatverlichting en de openbare verlichting. Als onafhankelijk adviesbureau zorgen wij hierbij voor advies en toezicht op de uitvoering van onderhoudscontracten of een plan van aanpak door onderhoudspartijen zoals aannemers.
Beleidsplannen opstellen
Het NLI helpt gemeenten bij het opstellen van beleidsplannen voor straatverlichting en openbare verlichting. Wij zorgen voor een gedegen en strak omlijnd beleidsplan met heldere doelen. Onze kracht licht in het schrijven van beleidsplannen met beknopte teksten en degelijke (financiële) onderbouwingen.
Verhalen schades
Het verhalen van schades aan lichtmasten is als gevolg van het versplinterde proces een tijdrovend klusje. Vaak gebeurd het dan ook dat schades niet goed of tijdig geclaimd worden. Het NLI verzorgt voor ruim 40 gemeenten en andere overheden de afhandeling van schademasten. Wij geven volledig inzicht in het proces, de kosten en de vergoedingen en zorgen dat onze opdrachtgevers hetgeen krijgen waar zij recht op hebben. Zo nemen wij gemeenten veel werk uit handen en besparen zij veel publiek geld.