IV-schap en elektrische veiligheid blijft zorgenpunt gemeenten
De elektrische veiligheid en goed organiseren van het IV-schap (installatieverantwoordelijkheid) blijft een belangrijk zorgenpunt bij het beheer van openbare verlichting (OVL). Dit komt duidelijk naar voren uit de meest recente OVL-monitor 2020 van OVLNL en IGOV. Overheden lijken vooral zelf het initiatief te moeten nemen om te zorgen voor veilige lichtmasten en kasten. Want de prioriteiten van gemeenten en marktpartijen lopen sterk uiteen.
Grote verschillen in OVL-monitor
De OVL-monitor verschijnt inmiddels traditioneel aan het begin van ieder jaar en blikt terug op het jaar ervoor. De afgelopen vijf jaar blijven de prioriteiten van overheden en marktpartijen (zoals fabrikanten en leveranciers van lichtmasten en armaturen) sterk verschillen op het gebied van elektrische veiligheid en het IV-schap. In 2020 bleken gemeenten en marktpartijen zelfs voor het eerst een totaal verschillende top-3 van prioriteiten te hebben.
Op het gebied van technische ontwikkelingen staat de elektrische veiligheid bij overheden al jaren in de top-3. Nu ook weer achter de thema’s ‘LED-verlichting’ en ‘dimmen van verlichting’ in de openbare ruimte (dynamische verlichting). Zie ook het volledig overzicht in de illustratie. Bij de marktpartijen staan juist ‘telemanagement’ (63%), ‘smart city’ (52%) en ‘circulariteit’ (41%) bovenaan. De elektrische veiligheid is bij hen zelfs gedaald naar plaats 7.
IV-schap vaak nog niet geregeld
Maar hoe is het dan gesteld met de elektrische veiligheid van openbare verlichting? Want naast prioriteiten gaat het natuurlijk vooral om wat er daadwerkelijk gebeurt om te zorgen voor de veiligheid. Dit is de verantwoordelijkheid van de beheerder (vaak de gemeente). Maar nog altijd geeft een minderheid (46%) van de overheden aan dat de installatieverantwoordelijkheid bij hen al goed geregeld is.
Dat is opmerkelijk, want dit is wettelijk verplicht. Het IV-schap en veiligheidskeuringen (NEN 3140) vallen onder de verantwoordelijkheid van beheerders (zoals gemeenten). Zij moeten in ieder geval een installatieverantwoordelijke (IV’er) hebben (en mogelijk ook een WerkVerantwoordelijke, Vakbekwame Personen en Voldoende Onderrichte Personen). Maar alleen die IV’er is er vaak al niet. Veel gemeenten hebben vragen op dit gebied en ze zien ze er tegenop om ermee aan de slag te gaan. Bij het NLI helpen wij hen hierbij.
Let op daadwerkelijke invulling IV-schap
Kijkend naar de prioriteiten van overheid en marktpartijen moeten overheden toch vooral zelf het initiatief nemen om het IV-schap goed te organiseren. Want er gebeuren nog regelmatig ongelukken met lichtmasten en lichtkasten! In dat geval kan de beheerder op basis van het Burgerlijk Wetboek aansprakelijk worden gesteld als installaties niet voldoen aan de wettelijke eisen.
Het IV-schap goed invullen, betekent wel meer dan het hebben van een handboek, een post voor het IV-schap op te nemen in het bestek of alleen een IV’er benoemen. Want hoe wordt de controle op de elektrische installaties uitgevoerd? In de praktijk blijkt dat aannemers hiervoor maar zelden metingen hoeven uit te voeren. Want de beheerder of IV’er vraagt er niet om. Als IV’er zou ik juist wél regelmatig steekproeven willen zien om te monitoren of de beoogde waarden daadwerkelijk gemeten worden.
Dit roept ook vragen op over gemeenten die al wel een IV’er hebben. Maar hoe is dit precies ingevuld en wat vraagt hij van onderhoudspartijen? Dit blijft een belangrijk aandachtspunt, want anders blijft het gewoon uiterst onzeker hoe veilig lichtmasten en bijvoorbeeld lichtkasten daadwerkelijk zijn. Als NLI helpen wij gemeenten met de invulling van het IV-schap: met advies hierover en wij kunnen deze verantwoordelijkheid ook op ons nemen. Wat de beste constructie is voor een gemeente verschilt per situatie.
Aandachtspunt bij overstap naar LED
Een ander interessant thema is de overstap naar LED. Dit staat bij overheden fier bovenaan de prioriteitenlijst met belangrijkste technische ontwikkeling. Vaak zien zij ook geen belemmeringen (72% van de respondenten) bij de overstap naar LED. Opvallend genoeg zien marktpartijen wel vaker belemmeringen (46% ziet dit niet), waaronder gebrek aan kennis bij de overstap naar LED. Ook dat is een interessant punt om in de gaten te houden om te zorgen dat de overstap naar LED daadwerkelijk soepel verloopt.
Over de OVL-monitor
De OVL-monitor biedt inzicht in de ‘Facts & Figures’ en de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van openbare verlichting (OVL). Het is een initiatief van OVLNL en IGOV (Inter Gemeentelijk overleg Openbare Verlichting). De basis voor de monitor is een enquête onder overheden (168 respondenten, waarvan 150 bij gemeenten) en marktpartijen (o.a. leveranciers, installateurs en adviesbureaus). Het onderzoek pretendeert niet representatief te zijn voor het gehele OVL- werkveld. De antwoorden van 224 respondenten geven wel een boeiend beeld van de belangrijkste ontwikkelingen op dit moment en de verschillende ideeën die er nu leven.
In de OVL-monitor 2020 staat ook een interessant interview met onze eigen Bert Stegeman (op pagina 39 en 40).
Meer weten over het IV-schap?
Wilt u meer weten over elektrische veiligheid, het IV-schap of dit artikel? Neem dan gerust vrijblijvend contact op met Roeland Schelhaas van het NLI. E-mail: roeland.schelhaas@nederlandslicht.nl of bel 06 1129 3787.
Vragen bij gemeenten over veiligheid elektrische installaties en IV-schap
Bij gemeenten (en andere beheerders) bestaat nog veel onduidelijkheid over veilig beheer van elektrische installaties in de openbare ruimte. Met name over de ‘installatieverantwoordelijkheid’ (IV-schap) bestaan veel vragen en onzekerheden. Specialist Roeland Schelhaas van het NLI schept duidelijkheid.
Flinke energiebesparing Wierden door LED-verlichting
De gemeente Wierden bespaart voortaan fors op het energiegebruik van de openbare verlichting. Binnen de hele gemeente zijn de afgelopen maanden bijna 600 lampen en armaturen vervangen door duurzame LED-verlichting.
Dynamische fietspadverlichting voor fietsers én de natuur bij Lochem
Met dynamische fietspadverlichting is voor een natuurgebied bij Lochem een oplossing gerealiseerd die de belangen van fietsers én de natuur verenigt. Het NLI zorgde dat de slimme fietspadverlichting ‘meerijdt’ met fietsers en achter hen weer dimt. Bekijk hier een korte film met extra uitleg.