AC/DC, een highway to hell?
Zo hard als de zanger van AC/DC losgaat tijdens een liveoptreden van de hitsong ‘Highway to hell’, zo hard klonk de gekwelde kreet van onze technisch specialist bij zijn onderzoek in de Haarlemmermeer. Het onderwerp? AC-wisselspanning versus DC-laagspanning. Ook wel gelijkspanning genoemd. Als je iemand bent die technische feiten meteen doorgrond en niet onderbouwde claims moeilijk over het hoofd kan zien, kan zo’n onderzoek verhelderend zijn. Waar ‘AC/DC’ dit soort levenservaringen verwerkt in een pakkende songtekst, doen wij dat in een artikel. Luister en huiver.
Zoals bekend vind je het AC-netwerk door heel Nederland en dus ook in in de openbare verlichting. Bekend bij ons allemaal dus. Wij zijn ons er verder in gaan verdiepen toen we met een case voor Gemeente Haarlemmermeer bezig waren: we zagen dat door een aanbieder een DC-netwerk werd geadviseerd: laagspanning. De reden? Dit zou om meerdere redenen beter en ook duurzamer zijn. Een interessante claim die wij graag onderzochten. Wij zijn zo vrij geweest om de gebruikte argumenten in dit artikel te benoemen. Mét weerlegging. Want wij houden van onderbouwingen op basis van metingen en feiten.
Je hebt dunnere kabels nodig, daarmee bespaar je geld (en ben je duurzaam bezig)
Dit klinkt leuk en voordelig, maar dat is het niet helemaal. Je hebt dan namelijk ook ineens allemaal omvormers nodig en voor veel materialen van de openbare verlichting heb je andere verlichting nodig. En wat denk je van het gespecialiseerd personeel dat hierbij komt kijken? Bovendien: het is mogelijk om ook wisselspanning via dunnere kabels te laten lopen. Je hebt dan alleen ook daar de genoemde schakelaars en systemen nodig. Die dus geld kosten en het gebruik van materiaal niet minder maakt.
Een DC-netwerk is veiliger
Veilig werken moet je in onze ogen altijd. In een DC installatie is het kortsluitvermogen na de omvormer beperkt. Dat kun je in een AC installatie echter ook realiseren. Vertrekpunt qua veilig werken moet altijd NEN-1010 en NEN31-40 zijn.
Efficiënter energietransport
Is dat zo? Tijd voor een stukje rekenwerk. Het energieverlies in de kabel wordt enerzijds bepaald door het te transporteren vermogen (en daarmee de stroom die door de kabel loopt) en anderzijds door de doorsnede en lengte van de kabel. De uitwerking van de berekening besparen we je, al is deze uiteraard op te vragen. Belangrijker vinden we de conclusie. In een bepaalde situatie in het onderzoek zagen we dat er bij de DC-installatie ruim 14x meer energieverlies in de kabel ontstond (49,65 W) ten opzichte van de wisselspanning-installatie (3,51 W). Ruim 14x meer!
En alle andere voordelen
Hoe zit het dan met alle andere genoemde voordelen zoals de mogelijkheden van datacommunicatie, minder elektronica componenten en minder kabelmoffen? Dat antwoord is heel simpel: die gelden ook allemaal voor wisselspanning. Ook daarmee maakt DC dus niet het verschil.
Kortom:
-
De kostenbesparingen? Die zijn niet onderbouwd.
-
Veiliger om mee te werken? Nope, veilig werken volgens de standaarden moet altijd.
-
Duurzamer? Nee, dat is niet aantoonbaar. Vooral omdat er vaak meer componenten nodig zijn en er (vooralsnog) meer storingen optreden. En dat betekent dat er vaker iemand naar toe moet rijden of dat materialen vervangen moeten worden. Klinkt dat voordeliger, duurzamer en efficiënter?
Wat ons betreft is een DC-netwerk is anno 2022, waar we al jarenlang genieten van elektrische auto’s en fietsen, zeker niet beter dan een AC-netwerk.
Overtuigd?
Dit is onze bescheiden mening. Zie jij dit anders? Dat kan, misschien hebben we zaken gemist. Laat het ons dan vooral weten, we laten ons graag overtuigen. En wie weet volgt er dan wel een volgende hitsong van AC/DC.