Lichtvisie: het masterplan voor stedelijke ontwikkeling en licht
De lichtvisie voor openbare verlichting is in opmars in Nederland. Vooral door het besef dat stedelijke ontwikkeling en licht onlosmakelijk verbonden zijn. De lichtvisie is het ‘masterplan’ voor de langere termijn om de sfeer en openbare verlichting van een stad of gebied te kunnen sturen. Het NLI ontwikkelt samen met gemeenten lichtvisies en heeft hier al veel ervaring mee.
Lichtplan of bredere lichtvisie?
Een lichtvisie is een plan om een integraal beeld van de avond- en nachtsituatie voor alle verlichting vast te leggen. Dat is wat anders dan een ‘gewoon’ lichtplan voor stedelijke verlichting. De lichtvisie is het integrale plan om de verlichting van een stad of gebied op verschillende momenten goed af te stemmen op het gebruik.
Het gaat dan niet alleen over de gewone straatverlichting, maar ook om decoratieve verlichting en bijvoorbeeld de lichtarchitectuur van (monumentale) gebouwen. Zie het als een masterplan voor de toekomst van openbare verlichting. Hierdoor kunnen een gemeente en alle betrokkenen door de jaren heen naar het gewenste beeld toewerken.
Waarom een lichtvisie?
De lichtvisie zorgt voor een integraal stadsbeeld met een sterkere beleving van de omgeving. Hiermee wordt het verhaal van een stad versterkt, bijvoorbeeld door het uitlichten van gebouwen en accentueren van bijzondere locaties.
De leefbaarheid en het economisch succes van steden zijn belangrijke motieven om een lichtvisie te ontwikkelen. Het gaat om het onderscheidend vermogen en de concurrentiekracht van steden. Een gezellige binnenstad trekt meer bezoekers en toeristen, die ook nog eens langer blijven. Ook wordt een stad of gebied hierdoor meer gewaardeerd door inwoners en ondernemers. Dat komt weer ten goede aan het ondernemersklimaat. In andere landen (zoals Frankrijk) werken ze daarom al tientallen jaren met lichtvisies. In Nederland is dit pas recenter op gang gekomen.
De NLI aanpak voor lichtvisies
In Nederland hebben specialisten van het NLI al verschillende lichtvisies ontwikkeld, bijvoorbeeld voor Franeker en Bolsward. Het begint met samenhangend denken over stedelijke ontwikkeling, bijvoorbeeld voor het centrumgebied. Tijdens de analysefase geven gebruikers van het gebied input. Ontwerpers van het NLI vertalen dit naar een integraal, samenhangend en identiteitsversterkend lichtplan (strategiefase). Het is dan nog een soort masterplan.
Daarna begint de realisatiefase en het ontwerpen voor de uitvoeringfase. Dan tellen bijvoorbeeld de armaturen, kleuren, mastopstellingen en lichtpunthoogtes. Denken in scenario’s voor het gebruik (gedurende het jaar en de dag) is belangrijk om tot een goede lichtvisie te komen. Zo wordt het mogelijk om de openbare verlichting en sfeer te sturen.